Sprawa dotyczyła opozycjonisty, który został pozbawiony wolności z uwagi na jego aktywne uczestnictwo w tzw. wydarzeniach Poznańskiego Czerwca w 1956. K.K. został zatrzymany i skazany m.in. na karę więzienia, którą odbył wymiarze 1 roku i 6 miesięcy w zakładach karnych w Nowym Sączu, Tarnowie i Czarnym. We wszystkich więzieniach normą były ciągłe przeszukania cel, brak dostępu do praktyk religijnych, czy pomocy prawnej. Dostęp do łaźni ograniczony do jednego na tydzień, cele przepełnione, doskwierał chłód i wilgoć, a do tego tragiczna jakość posiłków. W Czarnem więźniowe mieszkali w kilkudziesięciu metrowych barakach, w każdym co najmniej setka osób. Opozycjonista był poddawany nieustannym torturom psychicznym – zastraszaniu i wykorzystywaniu stanu niepewności co do jego losów.
Na skutek wniosków złożonych przez mec. Macieja Drogonia, Sąd Okręgowy w Nowym Sączu najpierw stwierdził nieważność skazującego wyroku, a następnie zasądził na rzecz represjonowanego kwotę 60 000 zł tytułem zadośćuczynienia. Taka wysokość rekompenasty, jako szokująco niska i nieadekwatna, spowodowła wnisienie apelacji, jednak wyrok został utrzymany przez Sąd Apelacyjny w Krakowie. Mec. Drogoń wniósł więc kasację opierając zarzuty m.in. o zasądzeniu tytułem zadośćuczynienia kwoty rażąco niskiej, nieodpowiadającej okolicznościom, występującym w sprawie oraz niewspółmiernej do stopnia i długotrwałości cierpień doznanych przez represjonowanego, w szczególności że sąd nie wziął pod uwagę młodego wieku represjonowanego w momencie pozbawiania go wolności, braku dostępu do praktyk religijnych oraz długiego okresu wyczekiwania na sprawiedliwy osąd i godne zadośćuczynienie, a także długiego okresu pozbawienia wolności (18 miesięcy).
Dzięki przedstawionej argumentacji, wyrokiem z dnia 10 czerwca 2021 r. Sąd Najwyższy na skutek wniesionej przez mec. Drogonia kasacji uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie i przekazał do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym. Tezy zawarte w wydanym wyroku wydaję się kluczowe dla innych spraw toczących się w oparciu o przepisy ustawy lutowej, ponieważ Sąd Najwyższy wskazał, że ocena wysokości zadośćuczynienia nie może „oznaczać arbitralności i zupełnego oderwania od wysokości zadośćuczynienia przyznawanego w podobnych sprawach” (sygn. akt IV KK 570/19). A zatem sądy orzekając na podstawie ustawy lutowej powinny rozstrzygać w oparciu o podobne sprawy z uwzględnieniem kryteriów indywidualizacji. W przypadku stwierdzenia podobieństw – powinno wpłynąć to także na orzeczenie podobnego zadośćuczynienia.
Comments